ویتامین آ و نقش بسیار مهم آن در بینایی، جوان ماندن سلولها و مبارزه با میکروبها
ویتامینها مولکولهای ارگانیک (بر اساس کربن) فعال میباشند و لذا اگرچه به مقدار کم، برای تنظیم و کنترل فعالیت و سوخت و ساز سلولهای بدن لازم می باشند. بدن انسان توانایی ساخت اکثر ویتامینها را ندارد به جز ویتامین دی (D) که بدن در مجاور نور خورشید در زیر پوست آن را میسازد؛ و ویتامین ک (K) که تا حدی در روده ها توسط باکتری ها ساخته میشود.
ویتامینها بر تمام فعالیتهای بدن تاثیرگذار هستند و به دو گروه عمده تقسیم میشوند:
۱- قابل حل در چربی (Fat-soluble) مانند ویتامینهای A و D و E و K. این ویتامینها برای دراز مدت در جگر و سلولهلی چربی ذخیره میشوند.
۲- ویتامینهای محلول در آب نظیر ویتامینهای سی (C) و خانواده بی ( B۱ و B۲ و B۳ و B۵ و B۹ و B۱۲) و بیوتین (Biotin). این ویتامینها بواسطه حلالیت در آب اضافه آنها به سرعت همراه ادرار از بدن خارج میشود و لذا اثرات کمبود آنها سریعتر در بدن ظاهر میشود (البته ویتامین B۱۲ استثنا میباشد و میتواند مدت بیشتری در بدن باقی بماند).
ویتامین آ (A)
منابع: ویتامین آ یا "رتینول" در محصولات حیوانی (شیر و کره و پنیر) و جگر حیوانات و در تخم مرغ (زرده) به طور مستقیم موجود میباشد ولی در گیاهان و میوه جات (سبز تیره رنگ (نظیر براکلی و اسفناج) و قرمز و نارنجی رنگ (نظیر هویج، زردآلو، طالبی، سیب زمینی قرمز شیرین، کدو تنبل) به صورت بتا کاروتین (beta-carotene) موجود میباشد که در جگر و روده های انسان به ویتامین آ (A) تبدیل میشود.
فواید:
برای سلامتی قرنیه (retina) و چشم بسیار مفید است و کسانی که کمبود دارند چشمشان نمیتواند براحتی نورهای زیاد در تاریکی را تنظیم کند (مانند نور چراغ خودروهای متقابل در شب) و لذا "شب کور" میشوند.
برای مبارزه با میکروبها و سلامتی پوست (بهبودی جوش صورت) و لایه های پوستی داخل معده و روده در مقابله با میکروبها.
به صورت اسیدی به عنوان هورمون رشد سلولها (hormone-like growth factor) در انتقال ژنها و تکثیر سالم سلولها (و جوانی آنها) موثر میباشد. لذا گفته میشود ویتامین آ در جلوگیری از پیری زودرس و نگهداری سلولهای بدن و شادابی آنها تاثیر شایسته‌ای دارد.
ویتامین آ در بیماری‌های دستگاه تنفسی و سلولهای مخاطی آن نقش درمانی داشته و کمبود آن موجب عوارض و آتروفی بافت‌های مخاطی بینی میگردد.
مصرف روزانه ۳۰۰۰ IU برای مردها (معادل ۱/۸ میلیگرم بتا کاروتن محلول در چربی) و IU ۲۴۰۰ برای خانمها لازم است. معمولاً نوع حیوانی و قرصهای مکمل ویتامین بواسطه وجود چربی ها راحت تر جذب بدن میشود اما در عین حال مصرف زیادی اینگونه ویتامین آ موجب انباشته شدن در بدن (چون محلول در چربی هستند) و منجر به ناراحتی جگر، سردرد، بی حالی، تهوع، ریزش مو، پوکی استخوان و در خانمهای باردار میتواند موجب سقط جنین گردد. مخصوصاً کسانی که ناراحتی کلیوی دارند میتوانند براحتی دچار مشکل زیاده روی در ویتامین آ شوند.
از طرف دیگر کمبود این ویتامین در کشورهای آسیای جنوب شرقی و افریقا سالانه موجب کوری ۲۵۰ تا ۵۰۰ هزار کودک میگردد. سازمان بهداشت جهانی با افزودن ویتامین به تغذیه مادران و کودکان در ۴۰ کشور توانسته این رقم را کاهش دهد.
نوشته های مرتبط:
اثر تغذیه و محیط در باردار شدن و زایمان سالم (قسمت سوم)
اثر تغذیه سالم خانمها و آقایان بربچه دار شدن و فرزندان سالم (قسمت چهارم)
- این نوشتار در وبسایت Kodoom.com با همراهی محمد ابوالفضلی، دکترا Ph.D. متخصص تغذیه و طب ورزشی ساکن سانفرانسیسکو و از پیشکسوتان مطالعات تغذیه طبیعی، تهیه شده. برای هر گونه سوال می توانید با تلفن وی ۶۸۰۸-۷۰۵- ۹۲۵- ۱ تماس بگیرید و یا برنامه ایشان در تلویزیون مرکزی (Markazitv.com) را مشاهده کنید. مجموعه ویدئوهای ایشان بزودی در این سایت در اختیار علاقه مندان قرار خواهد گرفت.
- هرگونه نقل از این نوشتار بدون ذکر منبع جایز نمی باشد.
- این نوشتار برای درمان بیماری و جایگزین نظر پزشک در مداوای بیماریها نمی باشد.
- این نوشتار به هیچ وجه جنبه تبلیغاتی ندارد و به Kodoom.com هیچگونه مبلغی برای درج آن پرداخت نشده است.
