چرا به پرتقال، پرتقال میگویند، و چرا میوه سم زدای معجزه آمیز نام گرفته است؟
ریشه پرتقال از جنوب شرقی آسیا (چین و هند) میباشد. نوع ایرانی
Persian Orange که ایتالیا یی ها از قرن ۱۱ میلادی کشت آن را در جنوب اروپا رایج کردند تلخ بود و جای خود را از قرن ۱۵ میلادی به نوع شیرین تر داد که تاجران کشور پرتقال از هندوستان وارد و کشت کردند. برای همین هم در بسیاری از زبانهای دنیا (یونانی، ترکی، ایرانی، عربی، بلغاری، جرجیایی و زبان جنوب ایتالیا) امروزه هنوز لغت "میوه" پرتقال با کشور پرتقال تشابه اسمی دارد. البته ریشه لغت انگلیسی (Orange) از نارنگ (سانسکریت) آمده و هم ریشه لغت نارنج (فارسی) و لغتهای مشابه در ارمنی، اسپانیایی، عربی و غیره میباشد. در بعضی زبانها هم (نظیر هلندی و آلمانی) آن را سیب چینی (بواسطه مبداء این میوه) میخوانند.
- علاوه بر محتوای بالای «ویتامینC»، پرتقال تأمین كننده مواد معدنی و فلزی (پتاسیم، مگنزیوم، کلسیم)، ویتامینهای "ب" (B۱, B۲, B۳, B۵, B۶, B۹) و یك سری مواد مغذی گیاهی حفاظت كننده و آنتی اكسیدان شامل آلفا و بتاكاروتن، لوتئین، ویتامینP ( Bioflavonoid) می باشد.
- در طب چینی و هندی پرتقال برای تحریك و تقویت دستگاه گوارش، درمان یبوست (بواسطه فیبر غذایی بالا) ، مقابله با اسهال خونی و سوء هاضمه استفاده میشود. همچنین در موارد آشفتگی (Stress)، بی خوابی، و دل به هم خوردگی برای آرام كردن اعصاب پرتقال داده می شود.
- از دیرباز ملوانان انگلیسی و بعدها مهاجران دریایی (به آمریکا) پرتقال را برای مبارزه علیه اسكوروی (كمبود ویتامین C) و حفظ استحكام لثه ها (جلوگیری از خونریزی) استفاده میکردند.
- در هند معتقدند كه میوه پرتقال خون را تصفیه می كند و تشنگی را فرو می نشاند و اشتهاآور است. آب پرتقال برای رفع ناراحتی های صفراوی نافع است.
- پرتقال بواسطه ویتامین C ، آنتی اکسیدانها، بتاكاروتن (که توسط کبد به ویتامین A تبدیل میشود) و ویتامین P (Bioflavonoid) سبب قلیایی نمودن خون شده و بدن را در برابر ابتلا به انواع عفونت و سرطان (معده، مری، لوزالمعده و غیره) مقاوم می كند.
- مواد Polypheols موجود در پرتقال هم آنتی اکسیدان و ضد تورم (میرگها) و لختگی خون (در شریانها) بوده و لذا پرتقال نقش موثری در جلوگیری از حملات قلبی و مغزی ایفا میکند. پكتین موجود در لایه سفید رنگ زیر پوست و لایه های نازك داخل پرتقال هم به همراه Polypheols و ویتامینهای پرتقال میتواند باعث کاهش کلسترول بد، ازدیاد کلسترول خوب و تأمین سلامت شریان ها گردد
- پرتقال و مرکبات دیگر دارای لیمونوید Limonoids (در لایه سفید رنگ زیر پوست و لایه های نازك داخل پرتقال) میباشند. این مواد که از گروه Phytochemicals میباشند خواص ضد ویروس، قارچ، مالاریا و باکتری داشته و با سرطان هم مبارزه میکند. این مواد همچنین ضد بعضی حشرات و آفات گیاهی میباشند. از پوست پرتقال هم در باغبانی برای مبارزه با کرمها استفاده میشود.
- مصرف جوشانده پوست پرتقال یا آب پرتقال گرم برای آرام كردن سرفه و رفع سرماخوردگی و زکام مفید میباشد. البته کلاً آب پرتقال از پرتقال خواص کمتری دارد و بهترین آب پرتقال نوع تازه که در خانه تهیه میشود میباشد (بواسطه فعالیتهای آنزیمی).بسیاری از آب پرتقالهای تجاری از پرتقالهای با کیفیت پایین تهیه شده و مقدار زیادی شکر اضافه می کنند. البته ادعای ۱۰۰ درصد طبیعی بودن میکنند که درست هم هست ولی گاه بواسطه شکر و ترکیباتشان و کلسیم اضافه شده میتوانند منجر به تولید سنگ کلیه گردند.
- پوست پرتقال به عنوان مرهم برای اگزما و ناراحتی های پوستی مفید است.در چین هم تخم پرتقال را له كرده و شب روی پوست صورت می گذارند و معتقدند كه برای برطرف نمودن چین و چروك صورت نافع است.
- محققين University of Texas Southwestern Medical Center دريافته اند كه آب پرتقال ميزان سيترات پتاسيم را در ادرار افزايش داده و از كريستاليزه شدن اسيد اوریک و اكسالات كلسيم دو ماده اصلي تشكيل دهنده سنگ كليه جلوگيری ميكند. این مطلب را در نوشته های گذشته مان در راههای مبارزه با سنگ کلیه درج کردیم.
- گل یا شکوفه پرتقال (orange blossom) که گل رسمی ایالت فلوریدای آمریکا (بزرگترین مرکز کشت پرتقال در آمریکا) میباشد نشانه خوش اقبالی تلقی شده و در سبدهای گل عروسی استفاده میشود. عصاره (آب) گل پرتقال هم مانند گلاب (گل سرخ) که در ایران مصرف دارد، در فرانسه و کشورهای عربی مدیترانه ای در دسرها و شیرینی جات استفاده میشود. مربا و عسل شکوفه پرتقال (مانند بهار نارنج در ایران) هم تولید میشود.
- در مجموع با وجود میوه ای با این همه خواص و بدون ضررهای جانبی داروها یا مواد شیمیایی، گفته میشود که بسیاری از افراد اگر برای ۴۸ ساعت فقط پرتقال بخورند و آب بنوشند ، به سم زدایی و سلامتی بدن خود کمک فراوانی میکنند.
- این نوشتار در وبسایت Kodoom.com با همراهی محمد ابوالفضلی، دکترا Ph.D. متخصص تغذیه و طب ورزشی ساکن سانفرانسیسکو در آمریکا تهیه گردیده. وی از پیشکسوتان مطالعات تغذیه طبیعی می باشد. برای سوال می توانید با تلفن ۱۶۴۸-۹۳۸- ۹۲۵- ۱ تماس بگیرید. و یا برنامه ایشان در تلویزیون مرکزی ([Markazitv.com Markazitv.com]) را مشاهده کنید.
